Công ty sắp ký kết hợp đồng mua bán hàng hoá với đối tác nước ngoài, để thuận tiện cho việc giao dịch thì bên đối tác bên Mỹ có đưa vào điều khoản hợp đồng giá trị cũng như phương thức thanh toán bằng tiền đô la mỹ. Cho tôi được hỏi là việc hợp đồng có điều khoản thoả thuận việc thanh toán bằng ngoại tệ trong hợp đồng có hợp pháp hay không?
Trả lời:
Lời đầu tiên, Công ty Luật AMI xin được gửi đến bạn lời chào trân trọng, dựa theo yêu cầu cần tư vấn của anh, chúng tôi có trả lời như sau:
Hợp đồng là sự thoả thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ của các bên về một vấn đề nào đó. Một hợp đồng có hiệu lực pháp lý thì phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện có hiệu lực theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, trong khi giao kết hợp đồng, các bên thường có những thỏa thuận nhằm cũng cố tối đa lợi ích của mình mà lờ đi những quy định vi phạm pháp luật. Để tìm hiểu việc sử dụng ngoại tệ trong giao dịch dân sự có làm hợp đồng vô hiệu, trước tiên ta cần tìm hiểu một số quy định về pháp lệnh ngoại hối của Việt Nam, cụ thể như sau:
Ngoại hối bao gồm: Đồng tiền của quốc gia khác hoặc đồng tiền chung Châu Âu và đồng tiền chung khác được sử dụng trong thanh toán quốc tế và khu vực; Phương tiện thanh toán bằng ngoại tệ; Các loại giấy tờ có giá bằng ngoại tệ; Đồng tiền của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong trường hợp chuyển vào và chuyển ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc được sử dụng trong thanh toán quốc tế (Điều 4 Pháp lệnh ngoại hối 2005).
Theo quy định của pháp luật hiện hành tại Điều 22 Pháp lệnh ngoại hối năm 2005 được sửa đổi bởi khoản 13 Điều 1 Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh ngoại hối, Điều 3 Thông tư 32/2013/TT-NHNN hướng dẫn thực hiện quy định hạn chế sử dụng ngoại hối trên lãnh thổ Việt Nam quy định về nguyên tắc hạn chế sử dụng ngoại hối trên lãnh thổ Việt Nam như sau: “Trên lãnh thổ Việt Nam, trừ các trường hợp được sử dụng ngoại hối quy định tại Điều 4 Thông tư này, mọi giao dịch, thanh toán, niêm yết, quảng cáo, báo giá, định giá, ghi giá trong hợp đồng, thỏa thuận và các hình thức tương tự khác (bao gồm cả quy đổi hoặc điều chỉnh giá hàng hóa, dịch vụ, giá trị của hợp đồng, thỏa thuận) của người cư trú, người không cư trú không được thực hiện bằng ngoại hối”.
Như vậy, về nguyên tắc, trên lãnh thổ Việt Nam, mọi giao dịch, thanh toán, niêm yết, quảng cáo, báo giá, định giá…không được thực hiện bằng ngoại hối trừ các trường hợp được phép thanh toán bằng ngoại tệ theo Điều 4 của Thông tư 32/2013/TT-NHNN quy định về các trường hợp được sử dụng ngoại hối trên lãnh thổ Việt Nam. Cụ thể các trường hợp như: Các giao dịch với tổ chức tín dụng; Các trường hợp thanh toán thông qua trung gian hồm thu hộ, uỷ thác, đại lý; Các trường hợp cần thiết khác được Chính phủ cho phép. Trong đó, các tổ chức tín dụng được phép hoạt động ngoại hối bao gồm các ngân hàng, tổ chức tín dụng phi ngân hàng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài được kinh doanh, cung ứng dịch vụ ngoại hối (khoản 1 Điều 2 Thông tư 15/2015/TT-NHNN).
Các trường hợp sử dụng ngoại hối không thuộc các trường hợp quy định tại Điều 4 Thông tư 32/2013/TT-NHNN đều sẽ bị nghiêm cấm. Do vậy, trường hợp các bên thoả thuận giá cả, phương thức thanh toán bằng ngoại tệ đã vi phạm quy định về việc hạn chế sử dụng ngoại hối tại Pháp lệnh ngoại hối cũng như tại Thông tư 32/2013/TT-NHNN.
Theo quy định tại Điều 123 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì giao dịch dân sự có mục đích, nội dung vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội sẽ bị vô hiệu.
Theo đó, chỉ trường hợp các giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của luật thì mới bị vô hiêu, Do Pháp lệnh ngoại hối, Thông tư 32/2013/TT-NHNN là những văn bản dưới luật, nên hợp đồng mua bán hàng hoá được ký kết nhưng có điều khoản thoả thuận về giá cả, phương thức thanh toán bằng ngoại tệ sẽ không bị vô hiệu.
Tuy nhiên, các cá nhân, tổ chức cố tình lờ đi quy định này, vẫn thực hiện việc thoả thuận giá cả, phương thức thanh toán bằng ngoại tệ thì theo quy định tại Nghị định 96/2014/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng có quy định: “Thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ bằng ngoại tệ không đúng quy định pháp luật” có thể sẽ bị phạt từ 200 triệu đến 250 triệu đồng.
Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn liên quan đến thắc mắc của bạn. Trường hợp cần hỗ trợ, bạn vui lòng liên hệ để được giải đáp.
